Anamed.kz сайты «Профессорға арналған сұрақтар» бөлімін жалғастырады, мұнда профилактикалық медицина академиясының президенті Алмаз Шарман біздің оқырмандарымызға пайдалы кеңестерін, аурулардың алдын-алу және қандай да бір аурулардың дамуын болдырмауға болатынын және әркімге өз денсаулығын қалай қадағалау керектігі жайында айтып беретін болады.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Біз күйеуім екеуміз экстрокорпаральді ұрықтандыру (ЭКО) бағдарламасына жүгінуді ойлап жүрміз, өйткені біздің бедеулікке байланысты емделіп жүргенімізге ұзақ болды, бірақ әлі нәтиже болмай жатыр. Жалпы ЭКО дегеніміз не?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Ұрықтандырудағы ең тиімді әдіс (ЭКО) экстрокорпоральді ұрықтандыру әдісі деп айтса болады, ЭКО-ны тіпті, ең тиімді мүмкіндік деп қарастыруға болады. Аталмыш әдіс эндометриоз, аналық без патологиясы жоқ адамдар мен басқа да ауруларға, сондай-ақ жатыр түтіктерінің болмауына байланысты да қолданылады. ЭКО басқа түрлі емдеу жолдарынан нәтиже ала алмаған жұптарға да ұсынылады. Ерлі-зайыптылар ЭКО-ға қаншалықты тезірек жүгінсе, оның жетістікке жету мүмкіндігі соғұрлым жоғары болмақ, жалпы дәрігерлер бедеулікті емдеу әдістерін қолдануды бір жылдан артық асырмауға кеңес береді.
ЭКО бағдарламасы бойынша аналық безді ынталандырғаннан кейін әйел адамның аналық жасушасындағы бірнеше фолликула жетіледі. Дәрігер аналық безді (аналық безді пункциялап) тесіп, аналық жасушаны алып тастайды, олар кейін арнайы зертханалық жағдайда әйелдің күйеуінің немесе донордың ұрығымен ұрықтандырылады. Ерлі-зайыптылардың сперматозоидтарының сапасы төмендеген кезде аналық жасушаға сперматозоид бір мәрте ғана микроиненің көмегімен енгізіледі (ИКСИ әдісі - сперматозоидтың интрацитоплазмалық инъекциясы). Бұл әдіс ер адамдарға олиго-, астено-, терато- және азооспермияның ауыр түрлерімен (ұрық шоғырлануының төмендеуімен, олардың қозғалғыштығымен, өзгерген морфологиясымен сперматозоидтар санының көбеюімен сипатталатын бұзылулар) болған кезде көмек береді. ЭКО-мен ұрықтандыруды бір әрекетінен шамамен 20-45% туылу ықтималдығы болады. Бұл әдеттегідей жүктіліктің орташа деңгейінен тіпті жоғары. ЭКО бағдарламасы бірнеше кезеңнен тұрады. Кезеңдердің әрқайсысы өзінше бір маңызды, сондықтан сіз дәрігердің барлық ұсыныстарын толық сақтай отырып, оған өте жауапкершілікпен қарағаныңыз абзал.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: ЭКО бағдарламасында ұрықтанудың ықтималдығы қалай анықталады?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: ЭКО бағдарламасындағы жүктіліктің ықтималдығы ерлі-зайыптылардың жасына, денсаулығының жай-күйіне, қолданылатын дәрілер мен материалдардың сапасына, алынған эмбриондардың саны мен сапасына және басқа да факторларға байланысты анықталады. ЭКО-ның бір әрекетінде сәтсіздік туындаса, бұл әдіс тиімсіз деп ойлап қалмау керек. Бедеу жұптардың 95% дерлік ЭКО-ны бірнеше рет қайтара қолданғаннан нәтиже көрген.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: ЭКО бағдарламасының қандай кезеңдері бар?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: ЭКО-ға дайындық кезінде белгілі бір алгоритм бар, оған келесі іс-шаралар кіреді:
Аналық бездегі және жатырдағы функционалдық өзгерістердің сипатын бағалау - аналық бездің функционалды зерттеулерінің ішіндегі ең маңыздысы - ультрадыбыстық және гормоналды бақылау, сонымен қатар базальды (тік ішек) температурасын өлшеу);
Жатыр қуысы мен жатыр түтіктерінің жай-күйін бағалау - жатыр қуысы мен жатыр түтіктерінің жай-күйін зерттеудің ең көп таралған әдісі рентгендік гистеросальпингография (ГСГ) болып табылады.
Пертубация - жатыр қуысы мен жатыр түтіктеріне газ енгізу арқылы жатыр түтіктерінің жай-күйі мен функционалды жағдайын зерттеудің қосалқы терапевтік әдісі.
Күйеу мен әйел арасындағы иммунологиялық үйлеспеушілікті анықтау керек. Жыныстық серіктестердің денсаулығы жақсы бола тұрса да, кейде жүкті болу мүмкіндігі аз болып жатады. Көбінесе әйелдің ағзасында күйеуінің сперматозидтары қарсы антиденелер (белгілі бір ақуыздар) пайда болған кезде иммунологиялық үйлесімсіздік туындап, бұл сперматозоидты қоздырғышты және аналық жасушаны ұрықтандыру қабілетін тежейді). Жұптың иммунологиялық үйлесімсіздігі басқа да бедеуліктермен біріктірілуі мүмкін, сондықтан бедеу жұптарды үйлесімділік бойынша зерттеу кешенді тексеруге енгізілген.
Несеп-жыныс жолдарының бактериологиялық және бактериоскопиялық зерттеуі - бедеулікпен, ерлер мен әйелдердегі қабыну ауруларының жиілігі 40-50%-ға жететіндіктен, барлық науқастарға инфекциялық тексеру тағайындалады.
ЭКО арқылы бедеулікті емдеуде, сперматозоидты зерттеу : андрологқа қаралу мен шәуетті зерттеуді міндетті түрде талап етеді. Дәрігерге бармас бұрын және сперматозоидты талдауға дейін ерлі-зайыптылар мынадай бірнеше ережелерді сақтауы керек: 3-тен 7 күнге дейін жыныстық қатынастан аулақ болу керек (5 оңтайлы), алкоголь ішпеу керек, парда ұзақ отырмау керек, ыстық ванна қабылдамағаны жөн, дәрігерге барар алдында 2 сағат бойы зәр шығармай тұруы тиіс. Ертерек майлы және ащы тағамдар жеуге болмайды.
Емдеу тактикасын таңдау алдағы сынақтардың нәтижелеріне байланысты болады. Тесттердің толық жиынтығы мен зерттеу нәтижелерінен кейін дәрігер бағдарламаның басталу күнін белгілейді.
Бұл кезеңде мыналар белгілі болады:
Қандай емдеу хаттамасын ұсынасыз?
Олар нені ынталандырады?
Хаттама кезінде дәрігерге қанша рет (шамамен) келу керек?
Хаттама процесі кезінде қандай сынақтар қажет болады?
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Аналық безді ынталандыру дегеніміз не?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: ЭКО-ның бір талпынысында жүктілікті жоғарылату үшін ұрықтандыруға қолайлы бірнеше аналық жасушаны алу керек. Осы мақсатта суперовуляцияны ынталандыру деп аталатын ЭКО процедурасынан бұрын, әйелге бірнеше фолликуланың бір уақытта жетілуіне себеп болатын дәрі-дәрмектер тағайындалады.
Суперовуляцияны ынталандыру үшін әртүрлі препараттарды қолдануға болады. Ынталандыру басталғанға дейін дәрігер сізбен бірге емдеудің ең қолайлы нұсқасын талқылайды, дәрі-дәрмектерді таңдап, оларды қолдану реттілігі мен құрылымын - «ынталандыру хаттамасын» анықтау маңызды кезек болып табылады.
Суперовуляцияны ынталандыру кезінде аналық бездегі фолликулярлық өсуді және жатырда эндометриялық жетілуді білу үшін ультрадыбыстық бақылау жүргізіледі. Бұл көбейтуге немесе төмендетуге болатын дәрілердің дозасын түзету үшін қажет. Бір жағынан, жетілген аналық жасушалардың жеткілікті санын алу керек, ал екінші жағынан, абайлайтын нәрсе шамадан тыс қоздыру асқынуларға әкелуі мүмкін. Емдеуші дәрігер бақылауды әдетте етеккір циклінің 2-3-ші күнінде жүргізеді. Содан кейін ынталандырушы препараттар тағайындалады. Келесі фолликулярлық зерттеу шамамен 5 күннен кейін қайталанады. Бұдан әрі зерттеу фолликулалар овуляцияға жақын өлшемдерге жеткенше жиі және күн сайын жүргізіліп тұрады. Зерттеуді ультрадыбыстық сенсор жүргізеді, ол қынапқа енеді. Бұл процедура ешқандай ауыртпалықсыз және қауіпсіз жүргізіледі. Тазалықты қамтамасыз ету үшін сенсорға бір рет қолданылатын мүшеқап қойылады. Жатырдағы эндометрияның қалыңдығы, сондай-ақ фолликулалардың саны мен диаметрі бағаланады, ал содан кейін дәрігер дәрі-дәрмектің дозасын өзгерту туралы шешім қабылдайды. Белгілі бір критерийлерге қол жеткізгенде, әдетте циклдің 10-14-ші күнінде, ынталандыруды тоқтату туралы шешім қабылданады, содан кейін барып хорионикалық гонадотропин препараттары тағайындалады. Оларды енгізудің нақты уақыты мен алдағы пункция күні де белгіленеді.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Сіз ЭКО-ға дайын аналық жасушаларды алу қалай өтеді?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Фолликуланы тесуге дейін адам хорионикалық гонадотропин гормонын ішке енгізесі. Бұл ұрықтандыруға дайын аналық жасушаны алуға мүмкіндік береді.
Дәрігер сізге препаратты қабылдаудың нақты уақытын айтады, ол әдетте кешкі уақытта болуы мүмкін. Препаратты қабылдау уақытын дәл белгілеп, сағат сайын бақылап отыру өте маңызды. Қолдану бағыты - бұлшықет ішілік енгізіледі. Препаратты енгізу ережелері бұлшықет ішілік агенттер үшін бұрын сипатталған ережелермен бірдей. Препараттың дозасын мұқият тексеру керек, өйткені ампулада 500, 1500, 5000 бірлік болуы мүмкін.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Фолликуланы пункциялау және ЭКО арқылы ұрықтандыру қалай жүреді?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Аналық без фолликуласын пункциялау аналық жасушаны алу мақсатында жасалады. Пункция кезінде дәрігер ультрадыбыстық бақылауда вакуумдық құрылғыға қосылған инені пайдаланып, қынап арқылы фолликулаларды босатады. Әдетте пункция таңертең, қатаң түрде асқазанға, тамыр ішілік анестезиямен салынады. Одан қорықпаңыз, бұл процедура еш ауыртпалықсыз және жылдам жүргізіледі, ал жұқа ине сізге айтарлықтай зиян келтірмейді.
Аналық безді пункциялаудан кейін алынған аналық жасушалар бірге фолликулярлық сұйықтықты микроскоппен тексереді, аналық жасушаларды іріктеп алынады. Әр аналық жасушаа қоректік ортасы бар арнайы шыныаяққа мұқият орналастырылады. Аналық жасуша, шәует және эмбриондары бар шыныаяқтар дереу белгіленіп жазылады.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Ынталандыру мен аналық бездің пункциясы қалай өткізіледі?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Аналық безді қоздырып пункциялағаннан кейін, соның нәтижесінде фолликулалардың орнына көптеген сары денелер пайда болады. Кейбір әйелдер сары денелер шығарған артық гормондарға шыдамайды. Шамамен 10% жағдайда гиперстимуляция синдромының жұмсақ түрі дамиды. Бұл іштің төменгі жағының ауырсынуымен, жүрек айнуымен, іштің ұлғаюымен білінеді Неғұрлым ауыр жағдайларда әлсіздік, зәр мөлшерінің төмендеуі, қатты ентігу байқалады. Сирек кездесетін ауыр жағдайларда тыныс алу қиынға соғады және қан қысымы төмендеуі мүмкін. Гиперстимуляция синдромын емдеу үшін, әдетте көп сұйықтық ішіп, арнайы дәрі-дәрмектер пайдаланылады, кейде оны тіпті, тамыр ішіне енгізуге болады. Гиперстимуляцияның жеңіл түрлері орын алса, сіз үйде де емделе берсеңіз болады, бірақ дәрігерге өз жағдайыңыз туралы хабарлауды ұмытпаңыз. Аурудың неғұрлым ауыр ағымы ауруханаға жатқызуды қажет етеді.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Пробиркада ұрықтандыру процедурасы қалай жүргізіледі?
ҚҰРМЕТТІ ОҚУЫРМАН: Егер сперматозоидтар жеткілікті болса және олар қозғалмалы болса, сперматозоидтың бір бөлігі аналық жасушамен бірге шыныаяқтарына құйылады, содан кейін инкубаторда шамамен 12 сағатқа қалдырылады. Сперматозоидтар өздері аналық жасушаларға жүзіп, оларды ұрықтандыруы керек. Келесі күні ұрықтандыру процесі орын алды ма тексерілу керек. Ұрықтанған аналық жасушалар, дәлірек айтқанда, эмбриондар 2-ден 5 күнге дейін өседі. Пункция жасалған күні жұбайының қатысуы қажет.
Егер емдеуші дәрігер арнайы емдеулуге дайындық жолдарын ұсынбаса, пункция жасамас бұрын ер адам 3-4 күн жыныстық қатынастан өзін-өзі тежей тұрғаны абзал және алкогольді ішімдік ішпеуі керек. Пункция жасалған күні ерлі-зайыптылар өз сперматозоидтарын арнайы бөлмеде шығарып, содан кейін ол қол қойылған шыныаяқпен зертханашыға тапсырылады. Шәует мөлшерін, сапасын және қозғалғыштығын тексеріп, ұрық тазартыларда ұрықтандыруға дайындалады.
Емдеуші дәрігер сізге процедураның нәтижелерін, қанша аналық жасушаның алынғанын айтып береді, содан кейін эмбриондарды жатырға өткізуге болатын келесі күнді тағайындайды. Дәрігер сізге келесі екі аптада жүктілік гормондарының тиісті деңгейін ұстап тұру үшін тағайындайды.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: ЭКО-ға дайын болған эмбриондар жатырға өткізілу үшін пробиркада қалай таңдалады?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Өсірудің бірінші күні - пункциядан кейінгі күн болып саналады. Дәл осы күні ұрықтандырудың алғашқы белгілері байқала бастайды. Жоғарыда айтылғандай, олар аналық жасушаның сперматозоидпен араластырғаннан кейін 16-18 сағаттан кейін пайда болады.
Ұрықтануды қайта бағалау 24-26 сағаттан кейін жүргізіледі. Эмбриолог овоциттердің ұрықтануын микроскоп астында ұрықтанған шыныаяқтарды қарау кезінде бақылайды. Дегенмен, эмбриондарды жатыр қуысына өткізгеннен кейін мәселе бірден шешіле салмайды. Алдымен эмбриондардың қалыпты бөлінуі мен дамуына көз жеткізу керек. Мұны ұрықтанғаннан бір күн бұрын эмбрионнан бөлінетін жасушаларының саны мен сапасына сүйене отырып, дұрыс ұсақтаудың алғашқы белгілері пайда болған кезде ғана анықтауға болады. Олар ұрықтанғаннан кейінгі екінші күні пайда болады. ЭКО сәтсіз орындалуының бірден бір себебі - ұрық жасушаларының ұрықты ұстамай қалуынан. Енді оның себептерін, адамның ұрықтану құрлыстары жайындағы ғылыми зерттеулерді қарап шықпай бірден айта салу да оңай емес. Бұл бірақ, ешкімге қауіп төндірмейді және мұндай нәтижені көбінесе болжау қиын, бірақ мұны есте ұстаған жөн. Егер жұптардың бірі ұрықтандырылмай қалса, сәтсіздік себептерін талқылау үшін дәрігермен және эмбриологпен кездесіп, әрі қарай қандай амалдар қарастыру жайында шешім қабылдау керек.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Эмбриондар жатырға қалай ауысады?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Алынған және таңдалған жоғары сапалы эмбриондар жатырға жіберіледі. Әдетте, екіден көп эмбрион берілмейді. Ауыстыру процедурасы гинекологиялық орындықта жүзеге асырылады. Дәрігер жатырға арнайы катетерді мұқият енгізеді. Содан кейін эмбриологқа бұйрық береді. Ол эмбриондар орналасқан сұйықтықпен толтырылған арнайы шприцпен инекция жасайды. Олар катетер арқылы жатырға жайлап енгізіледі. Катетер енгізілген кезде әйелде аздап ыңғайсыздық болуы мүмкін. Ол кезде ең бастысы демалу керек және жағымды нәрселерді ойлағаны абзал. УДЗ-де олар сізге жатырдағы жарық нүктесін көрсете алады - бұл эмбриондар имплантациялауға дайын сұйықтықтың тамшысы.
Имплантация берілгеннен кейін 3-5 күн ішінде жасалады.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Жүктіліктің ықтималдығын арттыру үшін эмбрион көшірілгеннен кейін қандай медициналық процедуралар жүргізіледі?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Эмбриондарды ауыстырғаннан кейін 2 апта бойы жыныстық қатынасқа түспеу керек. Гестогенді препараттармен гормондық терапия жүргізіледі. Сондай-ақ, осы апталарда қарқынды физикалық еңбек пен физикалық белсенділік танытпау керек. Бұл ең қиын психологиялық кезеңдердің бірі, өйткені дәл осы кезеңде әйелге аса күтім керек.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Жүктілік сынағы қашан жасалады?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: АХГ сандық жүктілік сынағы эмбрион берілгеннен кейін 12 күн өткен соң жасалады.
Жүктілікке арналған тесттердің көпшілігі оң немесе теріс нәтиже береді. Алайда кейде біз «әлсіз позитивті» нәтижелерге қол жеткіземіз.
Егер сізге дәл осындай нәтиже орын алса, онда ол төмендегідей болуы мүмкін:
Белгіленген, бірақ қалыпты эмбрион имплантациясы.
Үзілген жүктілік.
Жатырішілік жүктілік.
Зертханалық қателік.
Жоғарыда көрсетілген жағдайлардың әрқайсысында адамның хориондық гонадотропинің одан әрі бақылау өте маңызды. Алғашқы оң немесе сәл оң нәтижеден 2 күн өткен соң, осы зерттеуді қайталау керек.
Адамның хориондық гонадотропині (АХГ) үшін қайталанатын қан анализі жүктіліктің дамып, қалыпты дамып келе жатқанын анықтауға мүмкіндік береді.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: УДЗ-ді қашан жасату керек?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: УДЗ-ді АХГ бақылауынан кейін 1 аптадан кейін өткізген жөн. Бұл ерте кезеңдегі алғашқы ультрадыбыстық түсік түсіру, жатыр ішілік жүктілік және бірнеше жүктіліктің пайда болу мүмкіндігі тұрғысынан да өте маңызды.
Жатырдан тыс (эктопиялық) жүктілік ЭКО-дан кейін жүктіліктің 2% -ында болуы мүмкін. Эктопиялық жүктілік уақтылы ертерек анықталса, оны асқындырмай ертерек дәрі-дәрмектермен емдеуге болады.
Ұрықтың жүрек соғысы анықталғаннан кейін, ертерек тіркелу үшін акушерге хабарласу ұсынылады.
ҚҰРМЕТТІК ПРОФЕССОР: Егер жүктілік болмаса не істеу керек?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: ЭКО-ның мұндай нәтижесіне ешкім кепілдік бере алмайды. Жүктілік болмаса прогестерон қабылдау тоқтатылады. Егер ұрық ұстамаса, етеккір бұрынғыдан қарағанда 3-5 күн кешігіп келеді. Бөлінділер қалыпты етеккірден өзгеше болуы мүмкін (әлдеқайда көп, жеңіл, қысқа немесе ұзағырақ дегендей). Егер етеккір одан кейінгі аптада да келмесе, бұл туралы дәрігерге хабарлап, АХГ-ға қан анализін қайта өткізу керек.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Жүктілік сәтті болған жағдайда не істеу керек?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Мынаған назар аударғаныңызды қалар едік, егер әдіс қанша сәтті өтіп жүкті болған кезіңізде де мәселе толығымен шешіліп кетпейді. Дені сау бала көтеріп, оны тудыру керек. Өкінішке орай, ары қарай да басқа асқынулардың пайда болу қаупі өте жоғары. Жүктіліктің ұзақтығы бедеуліктен кейін болатын жүктіліктің 20% құрайды. Тәжірибе көрсеткендей, ЭКҰ орталығының бақылауында болған жүкті әйелдерде жүктілік кезіндегі жүктілік және асқынулар жиілігі Орталықпен байланысын жоғалтқан әйелдерге қарағанда 2-4 есе төмен. Біздің отандастарымыздың психологиясының бір ерекшелігі – олар тұрғылықты жердегі дәрігерлерден жасырынуға тырысады. Бұл өте қате ұстаным. Бірақ ЭКО емі жасырын болмаса да, әдістің бірегейлігіне байланысты жергілікті дәрігерлер ЭКО-дан кейінгі жүктіліктің маңызды нюанстарын, дәрі-дәрмектерді және олардың дозаларын таңдауды білмеуі мүмкін. Сондықтан барлық жүкті болған әйелдер ЭКҰ орталығымен тығыз байланыста болғаны өте маңызды.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Бірнеше жүктілік жағдайында не істеу керек?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: ЭКО әдісін қолдану арқылы жүктіліктің ықтималдығын арттыру үшін, әдетте, әйелдің жатырына бірнеше эмбриондар жіберіледі (әдетте 2-3). Кейде бұл бірнеше жүктіліктің дамуына әкелуі мүмкін. Егер жатырда екіден көп ұрық пайда болса, онда мұндай жүктілікке төтеп беру өте қиын.
Бір эмбрионның дамуын басқаларға әсер етпей тоқтату әдістері бар. Бұл операция - ұрықты азайту деп аталады және ультрадыбыстық бақылауда жасалады. Әдетте екі эмбрион қалады. Эмбриондардың азаюынан кейін жүктіліктің сәтті өту ықтималдығы үш еседен қарағанда жоғары.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Эктопиялық жүктілікті қалай анықтауға болады?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: Егер эмбриондарды жатыр қуысына өткізгеннен кейін 2-3 аптадан соң іштің төменгі жағында қатты ауырсынулар білінсе, онда бұл - эктопиялық жүктілік болуы мүмкін, яғни ұрық жатырда емес, мысалы жатыр түтігінде қалып, сонда дами бастады деген сөз. Бұл жағдайда дереу дәрігермен кеңесіңіз, өйткені бұл жағдай өмірге қауіп төндіреді, өйткені түтіктің жарылуы қатты қан кетуіне әкелуі мүмкін. Эктопиялық жүктілік кезінде 4 апта немесе одан көп уақытта, УДЗ-да ұрық жатыр қуысында көрінбейді, бірақ жүктілік сынағы (созылмалы С гепатиті үшін) оң нәтиже беріп тұрады. Эктопиялық жүктілік, әдетте, қатаң лапароскопиялық операция арқылы жойылады.
Дәрігердің барлық ұсыныстарын орындау арқылы сіз асқынулардың қаупін азайтып, сәтті тұжырымдаманың мүмкіндігін арттырасыз.
ҚҰРМЕТТІ ПРОФЕССОР: Қауіпсіз ЭКО-дан жүкті болып және сау баланың туылуы үшін тағы қандай шаралар қолдану керек?
ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН: ЭКО-ға дайындалу өте маңызды, сонымен қатар ерлі-зайыптылар бірдей бұған аса мән беруі керек.
1. Ерлі-зайыптылардың тамақтануы және өмір салты
Ағзаны алдағы жүктілікке дайындау үшін салауатты өмір салтын сақтау аса маңызды. Азық-түлік түрі әр түрлі болуы керек, құрамында дәрумендер мен ақуыздарға бай, құрамында май мен көмірсулардың қалыпты мөлшері бар. Қатаң диетасыз. Биохимиялық және гормоналды зерттеулерге қан тапсыратын күндері таңертеңгілік асты тек қан анализінен кейін ғана ішу керек.
Жүкті әйелдерге арнайы витаминді-минералды кешендерді қабылдау көрсетілген. Балама ретінде фолий қышқылын мен йодидті қабылдауға болады
ЭКО бағдарламасы басталғанға дейін бір ай бұрын аз мөлшерде калий және Е дәруменін қабылдаған жөн.
Жүктілік кезінде жүктілікке қарсы дәрі-дәрмектерді қабылдаудан аулақ болыңыз. Шылым шекпеу керек, оның ішінде пассивті түрде болса да. Кофені күніне екі шыныаяқтан артық ішпеу керек, алкогольді азайту керек. Ыстық ванналарға, парға және сауналарға түпеген жөн. Белсенді, салауатты өмір салтын ұстануға тырысыңыз. Емделу жайында көп ойлай бермеңіз, бұл сіздің көңіл-күйіңізге әсер етпеуі керек. Ауыр күйгелістерге, физикалық және психологиялық күзелістерге түсіп кетпеңіз.
2. Жыныстық байланыс
Жалпы алғанда, жыныстық әрекеттің сипаты өзгермеуі керек. Бірақ фолликулярлық пункциядан және ЭКО-дан 3-4 күн бұрын сперматозоидты «жинақтау» үшін жыныстық қатынастан бас тарту керек. Үлкен дәреттің ұзақтығы 7 күннен аспауы керек. Жүктілік сынағына дейін ЭКО-дан кейін жыныстық қатынас ұсынылмайды. Овуляцияны ынталандыру кезеңінде аналық бездің ұлғаюына байланысты, жыныстық қатынасқа түскенде қатты ауырсыну сезімдері болуы мүмкін .
3. Процедураларды жоспарлау және дәрігерге бару
ЭКҰО емдеу амбулаториялық болып табылады және пациенттерден тәртіп пен ұқыптылықты талап етеді. ЭКО бағдарламасын бастамас бұрын, түнгі ауысымдар болмайтындай етіп істеріңізді жоспарлаңыз, осылайша ЭКО клиникасына овуляцияны ынталандыру кезінде 4-5 рет (2-4 апта ішінде) келіп, содан кейін белгіленген күні келуіңіз керек. Күйеуінің болуы алдын-ала тексеру және фолликуланың пункциясы жасалған күні сперматозоидты тексеру үшін қажет.
Алмаз Шарман, медицина ғылымының профессоры.
Мақаланы аударып дайындаған Бағдат Сұлтанбек.
Басқа да пайдалы медициналық ақпараттарды anamed.kz сайтынан оқи аласыз.